Energietransitie

In 2023 hebben we prioriteit gegeven aan het uitvoeren van het Winterplan en de maatregelen ter uitvoering van de door het Rijk beschikbaar gestelde Specifieke Uitkeringen (SpUk) Energiearmoede. Deze maatregelen omvatten onder andere het klusteam, de energiebespaardienst en de witgoedactie.

Daarnaast is het onderwerp netcongestie (dreigende overbelasting) in 2023 actueler geworden. We zijn in overleg met Netbeheerder Liander, de partners in Holland Rijnland en op provinciaal niveau om inzicht te krijgen in netcongestie en om maatregelen te onderzoeken die dit in de toekomst zoveel mogelijk beperken.

Samen met onze partners in Holland Rijnland hebben we in 2023 verder gewerkt aan het uitvoeren en actualiseren van de Regionale Energie Strategie (RES). Dit strategische instrument helpt ons gezamenlijk keuzes te maken voor de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en de benodigde opslag en energie-infrastructuur. We hebben geconstateerd dat de mogelijkheden voor alternatieve energiebronnen op het Katwijkse grondgebied vooral beperkt zijn tot zonne-energie op daken. De RES wordt vertaald in het Energieprogramma Katwijk (voorheen LES), waarbij we verdergaan met de invulling van dit programma.

In de Transitievisie Warmte (Warmtevisie) hebben we inzichtelijk gemaakt welke systeemkeuzes mogelijk zijn voor de warmtevoorziening van wijken en buurten. We houden daarbij ook rekening met toekomstige kansen voor collectieve warmtevoorziening. Hoewel we in de uitvoering momenteel prioriteit geven aan de bestrijding van energiearmoede en het stimuleren van individuele oplossingen, zijn we betrokken bij diverse onderzoeken en samenwerkingen rond het zoeken naar collectieve warmtebronnen. De Transitievisie wordt op een later moment geactualiseerd.

In 2023 heeft de overheid middelen beschikbaar gesteld om gemeenten in staat te stellen voldoende arbeidskrachten aan te nemen voor de uitvoering van klimaat- en energiebeleid. Met de regeling Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat- en Energiebeleid 2023-2030 (CDOKE) hebben we in 2023 het energieteam uitgebreid om te werken aan de doelstellingen van de energietransitie. Omdat het werven van geschikte arbeidskrachten lastig is, hebben we ons in 2023 vooral gericht op de prioriteiten die zijn vastgesteld in het coalitieakkoord.

Indicator	Eenheid	R 2022	R 2023
Aantal bezoeken DuBo-loket	aantal	1.593	819
Aantal adviezen DuBo-loket	aantal	984	421
Zon op dak	%		22
Opwek energie bedrijven	MWh		13.600
Opwek energie woningen	MWh		19.000
Opwek overig	MWh		5.500
Huisbezoeken energiecoaches	aantal	92	122
Kleine energiebesparende maatregelen	aantal	10	36
Versterkte duurzaamheidsleningen	aantal	139	232
Totaal bedrag duurzaamheidleningen	€	1.266.727	2.358.868
Afgekoppelde gasaansluitingen bestaande bouw	aantal		273

Opgave 1: Het ontwikkelen en uitwerken van een Regionale Energie Strategie (RES) met en voor de regio

Verder uitwerken RES1.0

• In nauwe samenwerking met de regio (Holland Rijnland) hebben we het energieprogramma voor de periode 2023-2026 opgesteld. Onze focus ligt op het realiseren van de ambities zoals vastgelegd in de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0
• Eind 2023 hebben we ons RES-bod gedeeld met de regio Holland Rijnland. Dit bod geeft een inschatting van de hoeveelheid duurzame energieopwekking in onze gemeente (DOE: Duurzame Opwek Energie). Door de biedingen van alle regiogemeenten op te tellen, ontstaat er in de RES-regio een scherper beeld van de haalbaarheid van de ambitie uit de RES 1.0

Opstellen Lokale Energie Strategie (LES) en onderzoeken mogelijkheden alternatieve opwek van energie

• In 2023 is het onderzoek (CE Delft) naar de verwachte vraag en potentie voor de opwek van energie opgeleverd. Dit rapport heeft als onderbouwing gediend voor het concept energieprogramma Katwijk (voorheen LES). Eind 2023 is het participatietraject gestart.
• Onderzoek is uitgevoerd naar locaties waar mogelijkheden zijn voor het opwekken van elektriciteit via zonnepanelen boven parkeerplaatsen

Afspraken Leidse Regio uitwerken rond regionaal transport van warmte

• De regionale samenwerking Warmte Leidse Regio is verlengd tot en met december 2027. Binnen deze samenwerking wordt gewerkt aan de mogelijkheden voor collectieve warmte in de regio vanuit de restwarmte Rotterdam en mogelijke andere bronnen

Opgave 2: Het ontwikkelen van een transitievisie warmte (TVW) voor Gemeente Katwijk samen met partners

Uitwerking Transitievisie Warmte, inclusief regionale samenwerking (Leidse regio en Duin- en Bollenstreek), met inzet van rijksmiddelen

• We hebben in 2023 nadruk gelegd op het isolatiespoor.
• Er is gestart met de voorbereiding en uitwerking van de lokale aanpak isolatie waarvoor de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een specifieke uitkering (SPUK) ter beschikking heeft gesteld.
• De verkenning naar een aanpak op buurtniveau is voortgezet. Daarbij ligt de prioriteit bij individuele warmteoplossingen (all-electric) maatregelen (zonnepanelen, isolatie en toepassen van warmtepompen)
• Er is een afwegingskader in voorbereid voor grootschalige collectieve warmtebronnen.
• De samenwerking in de Leidse regio Duin en Bollenstreek is in 2023 voortgezet om betrokken te blijven en invloed te kunnen houden op de ontwikkelingen van mogelijke regionale (collectieve) warmtebronnen (geothermie, restwarmte).
• In samenwerking met Noordwijk/Oegstgeest/HTL zijn we betrokken bij de verkenning voor een mogelijke regionale warmtetransportleiding tussen deze gemeenten en de ontwikkeling van geothermie in de directe omgeving van Katwijk
• De verdere ontwikkeling van een warmtenet in Hoornes (Kalkoven) moest worden stopgezet omdat geen marktpartij is gevonden die onder de gestelde randvoorwaarden het project kan uitvoeren

Opgave 3: Het stimuleren en aanjagen van de lokale energietransitie bij inwoners

• Toezicht op energiebesparing bij bedrijven is uitgevoerd. Vanaf 2023 moeten alle kantoorpanden minimaal voldoen aan de eisen voor label C.
• De acties uit het energieprogramma zijn voortgezet. De nadruk lag ook in 2023 met name op het bestrijden en terugdringen van energiearmoede. Daarvoor zijn de energieambassadeurs, de energiecoaches en het klusteam intensief en buurtgericht op pad geweest
• Van de mogelijkheid voor het aanvragen van een duurzaamheidslening is intensief gebruik gemaakt, substantieel meer dan in voorgaande jaren. Het beschikbare budget is verhoogd
• Het Winterplan is uitgevoerd. Met de inzet van de Specifieke Uitkering (SPUK) Energiearmoede en aanvullende eigen middelen zijn Katwijkse inwoners ondersteund die in armoede dreigen te vervallen als gevolg van de hoge energieprijzen
• Er zijn energiebesparende producten geleverd aan huishoudens
• Besluitvorming over het Katwijkse Isolatiefonds (KIF) heeft plaatsgevonden. De aanvragen lopen inmiddels
• In verband met de gevolgen van isolatiemaatregelen voor flora en fauna en de onderzoekplicht die daarvoor is vastgesteld, hebben we de mogelijkheid voor het uitvoeren van een SMP (soortenmanagementplan) onderzocht

Opgave 4: Het stimuleren en aanjagen van de lokale energietransitie bij ondernemers

• Ons eigen Vastgoed voldoet aan de geldende wettelijke norm (Label C).
• Het verduurzamingsprogramma (Integraal Huisvestings Plan) is in 2023 voortgezet.