Algemeen beeld ontwikkelingen 2024

Ons doel is om te zorgen dat de energierekening voor iedereen betaalbaar blijft. Om op lange termijn energiearmoede te bestrijden en te voorkomen is het nodig om snel woningen te isoleren. Met de start van Katwijks Isolatiefonds op 1 januari 2024 bieden we eigenaar-bewoners van slecht geïsoleerde woningen en met een laag- of midden inkomen financiële ondersteuning bij het isoleren van hun woning. Met het Katwijks Isolatiefonds verwachten we minimaal 300 woningen te isoleren per jaar. De gemeente Katwijk is hierin uniek. Er zijn vrijwel geen gemeenten die naast landelijke regelingen voor particulieren geld reserveren om hun inwoners te financieel te ondersteunen bij het isoleren van hun woning.

Om isoleren te stimuleren maken we ook gebruik van de landelijke middelen die hiervoor beschikbaar worden gesteld. Zo streven we met de Lokale Aanpak Isolatie om wijkgericht 500 woningen te isoleren. Ook dit betreffen woningen met een laag energielabel. Het energieloket zal zorgen dat naast de financiële ondersteuning inwoners ook hulp kunnen krijgen bij al hun vragen over isoleren, financiering, subsidies en het vinden van de juiste installateur.
Ondertussen werken we ook aan het actualiseren van het beleid voor de gehele energietransitie. Dit gemeentelijk beleid voor de komende drie jaar wordt vastgelegd in de Lokale Energie Strategie (LES) en de herziene warmtevisie.

We bouwen woningen en het liefst veel betaalbare woningen. Voor jongeren en starters om een eigen leven op te kunnen bouwen. Een huis is uiteindelijk meer dan een stapel stenen. Het is de plek waar je je thuis voelt, waar je perspectief hebt en waar je bouwt aan je toekomst. Dat alles in een omgeving waar het goed leven is. Waar familie en vrienden, de voetbalclub, de kerk en andere verenigingen dichtbij zijn. Dat is de echte reden waarom we meer woningen bouwen, juist ook in de bestaande dorpen.

In het komende jaar blijven we bouwen. Aan het einde van 2024 zijn we volgens planning ruim over de helft van het gestelde doel van 1.000 woningen in deze coalitieperiode. Daarnaast worden de voorbereidingen getroffen om nog veel meer woningen mogelijk te maken. Zo voegen we de daad bij het woord en bouwen we door.

Het trage verloop van de beroepsprocedure rond Valkenhorst, die voorligt bij de Raad van State, is daarbij een doorn in het oog. Denkend vanuit het perspectief op een goed leven dat een huis biedt, wordt vele mensen het zicht op dit perspectief ontnomen. We blijven ons inzetten voor versnelling van deze procedure en anticiperen op de mogelijke bezwaren.

In de tussentijd gaan de voorbereidingen voor toevoegen van meer natuur en recreatiegelegenheden in de Mient Kooltuin door. Door hier inzet op te plegen, zorgen we voor een buffer tussen de duinen en de nieuwe woningen. Ook rond het Valkenburgse Meer wordt ingezet op meer recreatie. Zo zorgen we voor een goede leefomgeving op en rond Valkenhorst. In Zijlhoek de Woerd werken we verder aan de plannen om meer (kennisintensieve) werkgelegenheid te creëren. Zo bouwen we niet alleen verder aan voldoende woningen, maar bouwen we ook aan het vestigingsklimaat in onze gemeente.

Randvoorwaardelijk zijn de maatregelen op gebied van mobiliteit. Hiervoor is een principebesluit naar de raad gestuurd. Als deze richting wordt doorgezet, kan gestart worden met de projectmatige invoer van parkeerregulering in een aantal gebieden. De regulering helpt om de druk op de ruimte te beperken en woningbouw mogelijk te maken in binnenstedelijk gebied. In goede participatie met de omgeving wordt uitgewerkt hoe parkeerregulering het beste ingevoerd kan worden.

Een veilige en leefbare gemeente om in te wonen, te werken en te verblijven is een basisvoorwaarde. De afgelopen periode zijn in Katwijk verschillende heftige incidenten geweest die deze basisvoorwaarde raken en impact hebben op ons veiligheidsgevoel. De incidenten passen bij het landelijke beeld dat het geweld rondom drugsgerelateerde criminaliteit verhardt en zwaardere vormen aanneemt. Daar maken wij ons zorgen om. Ons doel is het aanpakken van drugsgebruik, drugsoverlast en de daaruit voortkomende criminaliteit. Wetende dat dit een zaak van de lange adem is, gaan wij hier nu extra aandacht aan geven.

We zien dat de overlast van jeugd op verschillende plaatsen toeneemt en dat drugsgebruik al op jonge leeftijd begint. Jongeren komen soms met een kleine stap al in de criminele wereld terecht. Deze jonge aanwas baart ons zorgen en krijgt prioriteit. Daarom willen we dit onderwerp en de preventie van jeugdcriminaliteit breder oppakken. Onder andere samen met Platform Kocon. Wij zijn blij met de drugscampagne die het Platform Kocon onlangs heeft ontwikkeld.

De komende periode wordt de veiligheidsagenda met de prioriteiten voor de komende vier jaar herzien en uiteindelijk vastgesteld. De prioriteiten zijn bepaald aan de hand van de uitkomsten van de veiligheidsconferentie die gehouden is op 3 juli 2023, de gebiedsscan van de politie, de uitkomsten van de veiligheidsmonitor 2021 en de landelijke en regionale veiligheidsplannen. Georganiseerde ondermijnende criminaliteit, waar drugsgerelateerde criminaliteit en jonge aanwas onder valt, is een van die prioriteiten.

Vanuit de gedachte dat we met elkaar de samenleving zijn, is het belangrijk dat iedereen daar ook aan kan bijdragen. Hiervoor is sociaal perspectief nodig. Dat krijgen mensen als ze financieel op eigen benen kunnen staan, een netwerk hebben en er kansengelijkheid is. Gelukkig kent Katwijk een rijk verenigingsleven waarin mensen mee kunnen doen. Ook is de sociale cohesie groot. Onze maatschappelijke partners zijn hierin goud waard en weten als geen ander wat er nodig is.

Wij zien voor de gemeente een opgave als het gaat om het bieden van dit sociaal perspectief. Niet iedereen kan meekomen. De gemeente wil een barmhartige gemeente zijn die vanuit vertrouwen werkt. Deze manier van denken kreeg in 2023 weerslag in concrete voorstellen, zoals het aanpassen van de draagkrachtregels, waardoor de groep die in aanmerking komt voor de bijzondere bijstand is vergroot. Ook de giftengrens, de grens waarboven giften aan mensen in de algemene bijstand is vergrootmoest worden vermeld, is verhoogd. En vanuit het bieden van dit sociaal perspectief continueren we een aantal maatregelen uit het winterplan om een grotere groep te ondersteunen, die dit goed kan gebruiken.

Vanzelfsprekend zetten we ons in om financieel kwetsbare mensen te helpen. De uitbreiding van de inkomensondersteuningsmaatregelen voor een grotere groep draagt hieraan bij. In de afgelopen jaren heeft de Uitvoeringsagenda Armoede een belangrijke basis gelegd voor een armoedebeleid wat integraal is en zich richt op het voorkomen van armoede. In 2024 stellen we een nieuwe agenda op, die voortbouwt op de pijlers van de vorige agenda.

De hechtheid van de samenleving in Katwijk maakt het mogelijk dat iedereen mee kan doen en zichzelf kan ontwikkelen. Lokale organisaties en verenigingen zijn daarbij van onschatbare waarde. Om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan blijven doen, hebben we met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners de Maatschappelijke Agenda (hierna: MAG) opgesteld.

De huidige MAG kent een looptijd tot en met 2023. Dat biedt ons de gelegenheid om de MAG grondig te evalueren. In gesprek met inwoners, maatschappelijke partners en binnen de gemeente hoorden we afgelopen jaar wat goed gaat, maar ook wat beter kan. Waar dat nodig was, hebben we het beleidskader van de Maatschappelijke Agenda aangepast. In de herziene MAG werken we nog meer op basis van vertrouwen. We zetten extra in op het creëren van zekerheid voor maatschappelijke partners, zodat zij de juiste dingen kunnen doen voor onze inwoners. Daarbij kijken we niet alleen naar prestaties, maar richten we ons juist op de op de inspanning die we met elkaar leveren. Samen met onze maatschappelijke partners willen we doelen formuleren en komende tot bijpassende resultaten.

We willen dat het goed gaat met de inwoners van Katwijk. We vinden het belangrijk dat inwoners een waardevol bestaan kunnen opbouwen, hierin eigen keuzes kunnen maken en veerkrachtig zijn wanneer het leven (even) tegenzit. Met veerkracht worden inwoners minder snel uit het veld geslagen door de hobbels in het leven. Zij putten kracht uit zichzelf en vinden oplossingen in de eigen directe omgeving. We stimuleren verbondenheid en samenredzaamheid. Daarin zien we de sleutel om welzijn en veerkracht van inwoners te vergroten. We zetten stevig in op de ‘beweging naar de voorkant’: zo veel mogelijk en zo vroeg mogelijk problemen opvangen en oplossen in de eigen directe omgeving en/of met inzet van voorzieningen in Katwijk.

In het sociaal domein worden we geconfronteerd met grote opgaven zoals de stijgende zorgvraag, de dubbele vergrijzing en de personeelstekorten in de zorg en algehele krapte of de arbeidsmarkt. Daarnaast constateren we dat er binnen het sociaal domein een complex stelsel bestaat. Zowel complex wat betreft financiën en wat betreft besluitvorming. Enerzijds is samenwerking in (regionale) verbanden noodzakelijk of zelfs verplicht maar anderzijds zien we dat dit soms de invloed en de mogelijkheden beperkt. En ook de resultaten van lokale inzet vertroebelen. Als college willen we binnen het sociaal kijken hoe we deze stelsels kunnen beïnvloeden en meer voor ons kunnen laten werken. Dit doen we bijvoorbeeld door lobby (richting Den Haag) en het afgeven van signalen zoals het steunen van een motie voor het aanscherpen van de Hervormingsagenda Jeugd. Maar ook door zakelijker te sturen in de gremia die daarvoor zijn (regionale PHO's, DBs en AB's). Voor onze inwoners willen we kijken naar de mogelijkheden om via bijvoorbeeld experimenten toch te bewegen binnen het stelsel. Door soms de randen op te zoeken en het mogelijke succes te gebruiken om verandering teweeg te brengen. Wij vinden dat in onze visie en aanpak de mens centraal moet staan en niet louter en alleen de financiële kaders en sturing. Soms is dit een wankel evenwicht maar het vinden van de balans is zeker de moeite waard. Om de maatschappelijke ontwikkelingen en het complexe stelsel de kop te kunnen bieden is focus van groot belang. In 2024 werken we met extra aandacht voor de onderwerpen Wonen, Zorg en Welzijn, koppeling onderwijs-arbeidsmarkt, jeugdhulp en leerlingenvervoer.

De druk op de woningmarkt zorgt niet alleen voor problemen voor starters en gezinnen maar ook voor ouderen en inwoners met een zorgbehoefte. Door de toenemende vergrijzing en de verschuiving naar langer thuis wonen voor inwoners met psychosociale problematiek of een beperking staan we als gemeente voor een grote opgaven om de juiste woningen en zorg te kunnen bieden. Samen met zorginstellingen, zorgleveranciers, welzijnsinstellingen, corporatie en ontwikkelaars wordt met het actieplan Wonen, Zorg en Welzijn komend jaar passende maatregelen genomen.

Een goede verbinding tussen onderwijs en arbeidsmarkt zorgt ervoor dat jongeren een grotere kans hebben op een betaalde baan. Samen met scholen en werkgevers streven we erna dat onze inwoners een duurzame plek op de arbeidsmarkt kunnen verkrijgen en behouden. De krapte op de arbeidsmarkt is daarbij een extra uitdaging. We werken daarom ook aan voldoende gekwalificeerd personeel voor onze werkgevers. Dit doen we door meer beroepsonderwijs, her- en bijscholing en hybride onderwijs te organiseren. Ook faciliteren we kennismakingstrajecten en stageplekken voor scholieren. Bovendien passen we alternatieve vormen toe om de druk op de arbeidsmarkt de verlichten bijvoorbeeld door de continuering van beroepskwalificaties op het Voortgezet Onderwijs.

Onze jongeren hebben een speciale plek in onze samenleving. Voor het deel van onze jongeren die hulp nodig heeft is dit een lastige tijd. De financiële druk op het jeugdhulpstelsel is groot. We richten ons op het terugdringen van de wachtlijsten. Door samen met de regiogemeenten de focus te verleggen van uitsluitend 14 sturing op financiële middelen naar sturing op de juiste zorg op het juiste moment verwachten we hier stappen in de maken. In de regio en in Katwijk wordt gestart met experimenten om de wachttijden terug te dringen. Preventieve voorzieningen waaronder de inzet van het wijkteam is hierin cruciaal.

Wij verzorgen voor kinderen en jongeren die ondersteuning nodig hebben hun reis van huis naar school. Dit betreft niet alleen een logistieke uitdaging, de zorgkant van deze dienst is essentieel. Lobby richting het Rijk is hierin één van speerpunten. Daarnaast werken in de keten werken we samen met de ouders, leerlingen, scholen en vervoerder aan het integreren van deze zorgcomponent en het verbeteren van de dienstverlening in het leerlingenvervoer. Daarnaast wordt een nieuwe aanbesteding voorbereid waarin we de geleerde lessen van de afgelopen jaren zullen integreren.

Op 1 januari 2024 treden na vele keren uitstel eindelijk de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen in werking. Katwijk heeft zich hier de afgelopen jaren op voorbereid. Nieuwe instrumenten zoals Omgevingsvisie en nieuwe Omgevingsvergunning zijn ingevoerd. Het Omgevingsplan bestaat nog uit de optelsom van verschillende bestemmingsplannen en wordt in de komende jaren (tot 2032) geleidelijk omgebouwd naar een gemeentedekkend Omgevingsplan. Via intaketafel en omgevingstafel werken we aan integrale advisering in de geest van de nieuwe Omgevingswet, waarbij we gewenste ontwikkelingen willen stimuleren en mogelijk willen maken. Voor nieuwbouwactiviteiten van zogenaamde gevolgklasse 1 (bijvoorbeeld grondgebonden woningen) wordt de Wet kwaliteitsborging vanaf 2024 van kracht. Voor die activiteiten moeten initiatiefnemers zelf een kwaliteitsborger inschakelen. De komende tijd volgt een geleidelijke verbreding naar de andere bouwactiviteiten.

De transitie naar de nieuwe wetgeving was en blijft nog best een complexe opgave, zowel in instrumenten en processen, maar ook in werkwijze, gedrag en houding. Voor een goede overgang naar het nieuwe stelsel ontvangen we de komende jaren bijdragen van het rijk, die we voor de goede transitie zullen inzetten. Naarmate we vanaf dit jaar concreet met de wetten aan de slag zijn, wordt ook het zicht op de structurele financiële effecten duidelijk. Hiervoor heeft het rijk een monitoringprogramma opgezet. Dit zal op termijn ook consequenties hebben voor onze begroting.

Katwijk werd in de zomer van 2023 uitgeroepen tot de ‘minst groene’ gemeente. Los van de cijfers die hierachter zitten, is de ambitie van raad en college om in te zetten op meer groen. De basis wordt op orde gebracht als het gaat om de groenbalans en de keuringen van diverse bomen. De daadwerkelijke investeringen voor meer groen in de openbare ruimte, het stimuleren van biodiversiteit en het goed bijhouden van de openbare ruimte volgen daarop.

Tegelijk wordt al volop doorgegaan met andere manieren van vergroening en klimaatadaptief werken. Zo wordt bij de grote herinrichtingsprojecten ingezet op het toevoegen van groen in straat, parkeerplaatsen met groen zodat er niet enkel steen ligt en goede afwateringsmogelijkheden. Ook werken we aan het onderhoud van de openbare ruimte. Op meer dan 90 plekken zijn projecten bezig: van vervangen van asfalt tot het plaatsen van verkeerslichten en van het plaatsen van nieuwe riolering tot het ontwerpen van nieuwe speelplekken.

Ook op gebied van zwemwaterkwaliteit worden stappen gezet. De bronnen van vervuiling zijn inzichtelijk gemaakt en met data valt nauwkeuriger te sturen wanneer er gespuid moet worden. Deze nieuwe manier van werken zorgt dat we vervuild zwemwater beter kunnen voorkomen op het moment dat toeristen en inwoners in zee zwemmen. Richting de toekomst zetten we de gesprekken voort om te voorkomen dat afvalwater in de Rijn terecht komt.

In 2023 werd het Integraal Huisvestingsplan voor het Voortgezet Onderwijs (IHP VO) vastgesteld. Met dit plan wordt voor de komende twintig jaar zo’n 100 miljoen vrijgemaakt voor de vervangingsopgave en nieuwbouw van middelbare scholen. Eerder werd al het Integraal Huisvestingsplan voor het Primair Onderwijs (IHP PO) vastgesteld. Met deze plannen dragen we zorg voor goede huisvesting van onze scholen. Deze plannen vormen een belangrijk vertrekpunt voor de daadwerkelijke realisatie.

In het komende jaar wordt gewerkt aan de Oranje Nassauschool in Rijnsburg en worden voorbereidingen getroffen voor andere scholen in onze gemeente (Christelijke Opleidingsschool, IKC De Duinroos en De Burcht) om deze te kunnen restaureren, renoveren of nieuw te bouwen. Ook brengen we in beeld wat de uitdagingen zijn bij multifunctioneel gebruik van scholen om deze ook voor andere maatschappelijke doelen in te kunnen zetten.

Er wordt gewerkt aan veel ruimtelijke ontwikkelingen, waar het ruimte maken voor bedrijvigheid een belangrijk onderdeel van is. Met de inzet van de bedrijventerreinenregisseur werken we verder aan het zorgen voor voldoende ruimte voor bedrijventerreinen in de regio. Door gezamenlijk op te trekken zorgen we voor voldoende ruimte voor bedrijvigheid. Eerder dit jaar liet het onderzoek van Buck consultants zien wat de kansen zijn voor bedrijventerreinen in de regio. Door dit in regionaal perspectief te zien creëren we niet alleen meer ruimte, maar zorgen we ook dat we strategisch kijken naar welk type bedrijvigheid op welke plek wordt toegevoegd. Kansrijke locaties in onze gemeente zijn Rijnsburg-Noord. Met het herijken van de toekomstvisie op Rijnsburg-Noord zetten we komend jaar stappen om een ruimtelijke-conomische samenhang te creëren. Ook werken we aan een toekomstvisie op ’t Heen. Hiermee zetten we stappen naar revitalisering, verduurzaming en verdichting van dit bedrijventerreinen. Tot slot komt er een ontwikkelstrategie voor Zijlhoek de Woerd. Deze strategische locatie biedt veel kansen en hier willen we met de ontwikkelstrategie op inspelen.

De accountmanagers voor het bedrijfsleven zijn niet meer weg te denken. Als direct aanspreekpunt voor de ondernemers in onze gemeente leggen de accountmanagers de verbinding met het bedrijfsleven en versterken de dienstverlenende rol van de gemeente. Met de Economische Agenda zetten we in op het stimuleren van economische projecten. Een mooi voorbeeld van dit jaar is de bijdrage aan Unmanned Valley, voor het opstellen van een marketing- en communicatieplan. Hiermee zet Unmanned Valley in op meer bekendheid, een betere verbinding met de traditionele economische sectoren en het verbinden van het onderwijs met deze belangrijke sector. Met de pilot voor gratis zonnebrand op het strand en bij het Valkenburgse Meer haalden we wereldwijd de pers. De gratis zonnebrand zorgt voor meer bewustzijn bij mensen om zich in te smeren. Deze pilot zetten we door. Hiermee brengen we het belang van gezondheid onder de aandacht en versterken we het beeld van Katwijk als een moderne badplaats.

Het participatiebeleid stamt uit 2016. Sindsdien is er veel veranderd. We vragen de samenleving steeds meer om zelf in actie te komen. Zelf initiatief nemen, aangeven wat zij nodig hebben en meedenken met en meewerken aan de opgaven waar we als samenleving voor staan. In 2023 hebben we onze participatiebeleid herzien en vooral ondersteunt met hulpmiddelen en instrumenten. In 2024 gaan we dit participatiebeleid verder uitwerken, zodat we, als gemeente, beter toegerust zijn om de samenwerking met de samenleving goed te kunnen vormgeven.

In 2024 continueren we onze samenwerking in de regio. We blijven op de verschillende gebieden samenwerken met collega-gemeenten in de Stedelijke as, de Duinen Bollenstreek en de Leidse regio.De ligging van gemeente Katwijk, als regionaal scharnier, geeft kansen en uitdagingen. We kunnen profiteren van ontwikkelingen uit meerdere sub-regio’s, maar het vraagt ook Katwijkse inzet in deze regio’s. Daarbij zoeken we balans tussen het samenwerken met andere gemeenten en het opkomen voor onze belangen.

Binnen Holland Rijnland wordt de Regionale Investeringsagenda (RIA) naar verwachting vastgesteld. Er wordt gebiedsgericht gewerkt: de Stedelijke As, de Duin- en Bollenstreek en het Groene Hart. Als Katwijk participeren we zowel in de Stedelijke As als ook in de Duin- en Bollenstreek. Door onze liggen vormen we de verbinding tussen deze twee gebieden. Met de RIA, in zekere zin de opvolger van het Regionaal Investeringsfonds (RIF), versterken we als totale regio onze kracht. De dertien gemeenten bundelen de krachten en trekken samen op richting Provincie en Rijk. Met de regionale investeringsagenda versterken we de regionale samenhang en beogen wij een multipliereffect waar provincie en Rijk ook aan willen bijdragen. De bestuurlijke capaciteit van Katwijk in Holland Rijnland geeft ons kansen om onze regio nog actiever onder de aandacht te brengen bij de provincie en het Rijk.

In de Duin- en Bollenstreek werken we op basis van de Uitvoeringsagenda samen verder met onze collegagemeenten om bij te dragen aan versterking en positionering van onze sub-regio. De Uitvoeringsagenda bestaat uit zes topprioriteiten waaronder de corridorstudie Zuidelijke Ontsluiting Duin- en Bollenstreek. In 2024 werkt de kwartiermaker verder aan de integrale benadering van deze opgaven van onze sub-regio binnen Holland Rijnland. In oktober 2023 doen de drie greenportregio’s Aalsmeer, Boskoop en de Duin- en Bollenstreek een aanvraag voor een regiodeal. Indien toegekend werken de regio’s deze aanvraag in 2024 uit. Ook zetten we in 2024 de samenwerking binnen de Leidse regio voort. Op economisch gebied werken we verder aan Economie071 en de mogelijk ontwikkeling van een Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM). Ook continueren we de samenwerking op het gebied van warmte.

Een sterke positie in de regio wordt steeds belangrijker om ambities en opgaven te verwezenlijken. Met de komst van twee strategisch adviseurs regionale samenwerking maakt Katwijk een professionaliseringsslag in strategie, samenwerking en belangenbehartiging. Binnen de organisatie slaan zij in 2024 een brug binnen en tussen werkvelden van de beleidsafdelingen fysiek- en sociale leefomgeving en adviseren zij college, directie en organisatie over strategie- en visievorming op de regio. Door de twee adviseurs zijn we in 2024 meer betrokken op de diverse schalen, onder meer nationaal, de VNG, provincie Zuid-Holland en blijven wij samenwerken met onze collega-gemeenten in Holland Rijnland, de Stedelijke as, Duin- en Bollenstreek en de Leidse regio.

De krapte op de arbeidsmarkt heeft ook invloed op onze eigen organisatie. Om al onze ambities te kunnen verwezenlijken en te werken aan de groei van Katwijk zijn onze medewerkers essentieel. We zetten daarbij in op het zoveel mogelijk behouden van onze vaste medewerkers door het bieden van voldoende ontwikkelmogelijkheden. Ook willen we daar waar het kan de inhuur vervangen door vaste medewerkers Daarnaast werken we aan slimme werkvormen, innovatieve ICT-oplossingen en procesverbeteringen om onze dienstverlening op een hoog niveau te kunnen houden. Door een organisatie in ontwikkeling te zijn waarbij innovatie een speerpunt is verwachten we voldoende nieuwe collega's te kunnen werven én onze vaste medewerkers te behouden.