Ontwikkelingen
Alle jeugdigen groeien zoveel mogelijk gezond en veilig op. Voor gezinnen en kinderen die het écht nodig hebben, zorgen we ervoor dat passende hulp zo tijdig mogelijk beschikbaar is.
In de afgelopen jaren hebben wij op het gebied van jeugdhulp in Katwijk een goede beweging in gang gezet. Ondanks de inspanningen in de afgelopen jaren zien we dat de druk op de financiën van het jeugdhulpstelsel in onze gemeente, in de regio, maar ook landelijk nog steeds groot is. Dit sluit aan bij het beeld dat naar voren is gekomen vanuit verschillende landelijke onderzoeken, waaronder het AEF-rapport dat begin 2021 is verschenen en de conclusie van de Commissie van Wijzen die in 2021 was aangesteld om het geschil te slechten tussen het Rijk en gemeenten over de structurele financiering van jeugdhulp.
Na lange onderhandelingen is onlangs landelijk een akkoord bereikt over de Hervormingsagenda Jeugd. De Hervormingsagenda Jeugd bevat afspraken om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen. Ook komt er een aanpassing van de Jeugdwet. Van alle betrokken partijen (waaronder het ministerie van VWS, gemeenten en zorgaanbieders) wordt inzet verwacht om deze verbeteringen te realiseren. Als gemeente hebben wij op het VNG-congres middels het steunen van een motie laten weten dat wij de in de Hervormingsagenda genoemde maatregelen niet concreet genoeg vinden en twijfelen aan de doorrekening. Terwijl de nieuwe besparingen al wel worden ingeboekt door het Rijk. Hiermee voorzien wij mogelijk eenzelfde scenario als zich de afgelopen jaren heeft voltrokken. Voor de uitvoering van de maatregelen vanuit de Hervormingsagenda voorzien we een extra druk op onze beschikbare capaciteit. Daarom is voor 2024 € 60.000 aan extra benodigde capaciteit nodig en voor 2025 € 110.000.
In 2024 zetten we in op het verder versterken van de regierol die gemeenten hebben aangenomen en versterken we de samenwerking met verschillende partijen en ketenpartners om de jeugdhulp te verbeteren. We zien, mede als gevolg van de hoge financiële druk, dat ook de tijdigheid van zorg steeds verder onder druk is komen te staan. Het financieel systeem dat we de afgelopen jaren hebben toegepast, is hierin niet altijd helpend geweest. We verleggen daarom focus van uitsluitende sturing vanuit financiën naar sturing op passende en tijdige inzet van zorg binnen de financiële kaders. Het belangrijkste speerpunt hierbij voor de komende jaren is het terugdringen van de wachttijden en wachtlijsten. De jeugdhulp is een complex systeem: wat je op de ene plek probeert op te lossen heeft gevolgen op een andere plek. Wachttijden zijn een symptoom van een vastgelopen keten en het resultaat van knelpunten in de in-, door- en uitstroom. Daarom werken wij binnen de aanpak wachttijden met kleinschalige oplossingen en interventies om uiteindelijk tot een duurzame verbetering van de knelpunten te komen. Het voordeel van deze aanpak is dat oplossingen in het klein uitgetest en bijgestuurd kunnen worden en dat deze in samenwerking met alle partijen uitgewerkt wordt.
Samen met gecontracteerde aanbieders, gemeentelijke toegangsteams, Gecertificeerde Instellingen, maar ook huisartsen en het onderwijs werken we hiervoor aan vier deelopgaven. Deze deelopgaven zijn:
- Naar voren: het versterken van de inzet van lokale (jeugd)teams, andere verwijzers en nauwe samenwerking met onderwijs met als doel tijdige en passende instroom in en goed aansluitende afschalingsmogelijkheden uit de specialistische jeugdhulp.
- Kwetsbaar eerst: zorgen dat jeugdigen in een kwetsbare situatie of met het risico om in een kwetsbare situatie terecht te komen, tijdige, passende (kwalitatief goede) jeugdhulp ontvangen. Dit doen we door enerzijds een gezamenlijke analyse aan de voorkant te organiseren waarin bepaald wordt of de inzet van jeugdhulp (op korte termijn) noodzakelijk is en welke hulp daarin het meest passend is, en anderzijds een dekkend zorglandschap binnen het jeugdhulpaanbod te creëren dat aansluit op de (mogelijk steeds veranderende) vraag.
- Monitoring: een betrouwbaar beeld krijgen van wachttijden om ook zo de vorderingen van onze inspanningen te kunnen meten.
- Financieel stelsel: onderzoek of financiële prikkels of aanpassingen binnen ons huidige financieel stelsel van invloed kunnen zijn op de beperking van wachttijden waar deze schadelijk is voor kinderen/gezinnen.
Deze samenwerking is regionaal geformaliseerd in een bestuurlijke kerngroep (waarin Katwijk is vertegenwoordigd), met een afvaardiging van verschillende organisaties: gecontracteerde aanbieders, gemeentelijke toegangsteams, Gecertificeerde Instellingen en portefeuillehouders van gemeenten. Deze kerngroep besluit over wat de komende periode als eerste aangepakt gaat worden om de wachttijden zoveel mogelijk terug te dringen, en die stuurt op de uitwerking en voortgang van de verschillende acties die hieruit naar voren zullen komen. Het doel is om vanaf 1 januari 2024 de eerste pilots te laten starten. Naast de pilots die hiervoor in de regio worden opgestart, willen we lokaal ook een pilot starten. Lokaal ontwikkelen we in samenwerking met de Zorggroep Katwijk en ons wijkteam een voorstel om een pilot te starten, waarmee we op termijn echt een beweging in het systeem kunnen creëren.
Een goed voorbeeld van eerdere pilots die buiten de gebaande paden gaan is de Aanpak met Andere Ogen zoals we die in de regio hebben ontwikkeld buiten de bestaande kaders om. Een aanpak die bekend staat als de Holland Rijnland methode waarmee het mogelijk is geworden om te komen tot een flexibele onderwijs-zorgvoorziening voor kinderen die in een reguliere onderwijssetting moeilijk tot leren komen.
Naast de integrale aanpak wachttijden blijven we ons voortdurend inzetten om zoveel mogelijk grip te krijgen op de uitgaven jeugdhulp. Regionaal gebeurt dit enerzijds via een kwaliteitsverbetering binnen de bedrijfsvoering van de per 1 januari 2023 nieuw opgerichte Gemeenschappelijke Regeling Serviceorganisatie Zorg. Anderzijds wordt ingezet op maatregelen die meer inhoudelijk van aard zijn, zoals het zoveel mogelijk inzetten op groepsaanbod in plaats van individuele hulpverlening. Lokaal blijven we ons inzetten op de verbetering van de kwaliteit van ons eigen wijkteam, door het aanscherpen van onze werkwijzen en -procedures, en de verbetering van de samenwerking met onze lokale partners en zetten we ons via de Maatschappelijke Agenda, de Onderwijsagenda, de uitvoeringsagenda Armoede, het Jeugd- en Jongerenwerk in op het voorkomen, ‘klein’ houden en vroegtijdig signaleren van problemen. Dit vooral om ervoor te zorgen dat jongeren bij voorkeur niet in de positie komen dat zij jeugdhulp nodig hebben. Als we dit voor kunnen zijn, ontwikkelen en dragen we bij aan inwoners die nu en in de toekomst een bepaalde mate van hulp en ondersteuning zelf kunnen organiseren, zodat zij zelfstandig en sterk vooruit kunnen. Dit zijn effecten die tijd hebben om door te werken in de financiële cijfers, omdat we dan toch ook vooral mikken op inwoners die nog niet in aanraking zijn gekomen met jeugdhulp. Dat willen we juist zoveel mogelijk voorkomen. Dat sluit naadloos aan bij het waarde gedreven mens(centraal)beeld van dit College.