Ontwikkelingen
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Gemeenten hebben tot 2032 de tijd het bijbehorende instrumentarium op orde te krijgen. In de afgelopen periode hebben we hard gewerkt aan de voorbereiding; nu is de uitvoering gestart. Dit is te vergelijken met een verbouwing terwijl de winkel openblijft. Grote en kleine aanvragen voor omgevingsvergunningen blijven binnenkomen; ondertussen zetten we alle bestemmingsplannen en diverse verordeningen om naar één gemeentedekkend integraal omgevingsplan. Daarnaast ontwikkelen we de (verplichte) programma’s en moet de Omgevingsvisie voor 2027 aan de technische eisen voldoen.
Op rijksniveau wordt gewerkt aan een nieuwe Nota Ruimte. Er is grote druk op de ruimte en een groot tekort aan woningen in ons land. De Nota Ruimte is een van de instrumenten waarmee het Rijk de regie over ruimte en wonen weer meer naar zich toe wil trekken. Dit nieuwe instrument wordt ontwikkeld naast het al lopende rijkstraject van de NOVEX Zuidelijke Randstad. Dit rijksbeleid werkt door in het provinciale omgevingsbeleid, dat periodiek wordt bijgesteld. In de provinciale ruimtelijke puzzel is in 2024 de eerste stap afgerond: het Koersdocument. Hierin wordt de nieuwe koers van de provincie uitgezet, die uitgaat van sturen op kwaliteit in plaats van vraaggericht accommoderen. Het is duidelijk dat scherpe keuzes gemaakt zullen worden: niet alles past.
Ook in regionaal verband worden stappen gezet en keuzes gemaakt. De regionale investeringsagenda noemt 14 prioritaire projecten waaraan de komende periode in regionaal verband gewerkt wordt. Om een toekomstbestendige leefomgeving voor onze inwoners en ondernemers te creëren, hebben wij andere overheden nodig. Dat kunnen wij als gemeente niet alleen. Daarom is het belangrijk om in al deze trajecten op het juiste moment aan de juiste tafel onze strategische belangen te adresseren.
In 2025 wordt de Woonagenda vervangen door een Volkshuisvestingsprogramma. Dit moeten wij als gemeente opstellen onder het regime van de Omgevingswet. Dit programma gaat over de woningbouw en woningbouwprogrammering, balans in de woningvoorraad, woonbehoefte van aandachtsgroepen, leefbaarheid en verduurzaming. Hiermee biedt het Rijk een nieuw kader om ook als Katwijk te sturen op de grote woningbouwopgave in onze gemeente.
Daarnaast heeft het Rijk meerdere wettelijke kaders vastgesteld of in voorbereiding: de Wet betaalbare huur, de Wet versterking regie op de volkshuisvesting , de Wet goed verhuurderschap en de wijziging van de Huisvestingswet die de mogelijkheden voor lokale toewijzing van woningen verruimt. Sinds het Rijk in 2022 de regierol op volkshuisvesting heeft opgepakt, is en wordt een veelheid aan beleidsplannen, wetgeving opgesteld en stimuleringsmaatregelen getroffen. Zo willen Rijk, provincie en gemeenten komen tot de beoogde aantallen woningen, deze betaalbaar te bouwen en te behouden. De aanpak van de vergrijzingsopgave vraagt om een extra kwalitatieve slag in de woningbouwprojecten, door wonen, zorg en welzijn met elkaar te verbinden.
Het blijft van belang om de gemeentelijke woningbouwopgave in samenhang te zien met de aspecten die bijdragen aan brede welvaart en kwaliteit van de leefomgeving, zoals groen en het voorzieningenniveau. Ook de kritische succesfactoren voor woningbouw, zoals bereikbaarheid, energietransitie en stikstof, vragen inzet van de gemeente, omdat deze randvoorwaardelijk zijn om te kunnen starten met bouwen.
Een essentiële randvoorwaarde voor de bouw van betaalbare woningen is dat de plannen economisch uitvoerbaar zijn. Daarom wordt gewerkt aan het inrichten van een Woonfonds, dat we willen vullen met € 10 mln. Een dergelijk fonds maakt het mogelijk om als gemeente financieel bij te dragen en bouwprojecten met een voorgeschreven aandeel betaalbare woningen toch van start te laten gaan.