Het grondbeleid staat niet op zichzelf. Grondbeleid bevindt zich op het kruisvlak van omgevingsbeleid en financiën. De gemeente zet het privaatrecht in om beleidsdoelen op het gebied van wonen, werken, welzijn, infrastructuur, economie, recreatie, cultuur, educatie, milieu en landschapsontwikkeling uit verschillende programma’s te realiseren. Het grondbeleid is kapitaalintensief en soms risicovol. Het moet daarom passen binnen de financiële mogelijkheden en doelstellingen van de gemeente.
Als kerndoelstellingen van grondbeleid onderscheiden we:
- het bevorderen van het gewenste ruimtegebruik en de ruimtelijke kwaliteit: met grondbeleid kan de gemeente sturen in de ruimtebehoefte van de verschillende functies;
- een rechtvaardige kostenverdeling: er zijn ontwikkelingen die geld opleveren en ontwikkelingen die geld kosten. In alle gevallen moeten de kosten die redelijk aan een ontwikkeling zijn toe te rekenen, worden doorbelast. De grondslag hiervoor is de gemeentelijke nota Kostenverhaal. Sommige ontwikkelingen stagneren door hoge kosten in relatie tot opbrengsten. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in een onrendabele top in de exploitatie van initiatiefnemer. Indien het om een maatschappelijk belangrijke ontwikkeling gaat, kan de gemeente besluiten om veen bijdrage te doen.
Met de juiste inzet van grondbeleid kan de gemeente sturing geven aan de geformuleerde doelstellingen in het coalitieakkoord, met name voor woningbouw en economie. Opereren we actief op de grondmarkt, dan kunnen we meer sturen op het realiseren van de ambities. Door renteschommelingen en schommelingen op de huizenmarkt zijn hieraan echter ook de nodige risico’s verbonden. Bovendien kunnen we vanwege beperkingen in capaciteit en middelen ook niet alles tegelijk oppakken. We moeten dus prioriteiten stellen: wat is noodzakelijk, wat is wenselijk, wat is urgent?
Het publiekrechtelijke primaat op de ruimtelijke ordening blijkt niet altijd voldoende om projecten gerealiseerd te krijgen. De markt pakt moeilijke en kapitaalintensieve locaties vaak niet op. Voor die locaties blijft een actieve rol van de gemeente noodzakelijk.
In de nota Grondbeleid is daarom een dynamisch grondbeleid geformuleerd: op basis van urgentie, risico’s, grondpositie etc. bepalen we per locatie welke rol voor de gemeente het meest toepasselijk is om tot resultaat te komen. We baseren ons hierbij op de Ruimtelijke Ontwikkelstrategie Katwijk. Op basis van evaluatie kan de rolneming wijzigen.
In zowel de gemeentelijke woonagenda als het actieplan Wonen, zorg en welzijn staat dat de gemeente zo nodig een actiever grondbeleid zal voeren om via aankoop van locaties de doelstelling uit deze nota's te halen.
Grondbeleid is niet voorbehouden aan de grondexploitaties voor woningbouw en bedrijfsterreinen.
Ook voor projecten zonder grondexploitatie kan het noodzakelijk zijn om over de gronden te kunnen beschikken. Te denken valt aan onderwijs en welzijnsgebouwen, maar ook aan het oplossen van knelpunten op het gebied van mobiliteit. Moet er grond worden gekocht, dan streeft Katwijk ernaar om dit in minnelijk overleg te verwerven. Omdat dit niet altijd het gewenste resultaat oplevert, moeten we bij actief grondbeleid keuzes maken of en wanneer voorkeursrechten worden gevestigd en/of de gemeente tot onteigening overgaat. We nemen een onteigeningsbesluit pas als er geen andere mogelijkheden meer zijn.
Er zijn op dit moment geen gemeentelijke voorkeursrechten (meer) gevestigd op gronden. Ook lopen er geen onteigeningsprocedures. Onderstaande tabel laat voor enkele projecten de meest relevante ontwikkelingen zien. Het kan zijn dat we deze instrumenten inzetten om maatschappelijk gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken.
|
Ontwikkelingen woningbouwlocaties |
|
|---|---|
|
Kleipetten - Zuid |
Enkele eigenaren hebben een beroep gedaan op zelfrealisatie en hebben hiervoor een ontwikkelaar ingeschakeld. De gemeente voert gesprekken met deze ontwikkelaar. |
|
De Horn |
De zelfrealisatie van twee deelgebieden, waarvoor overeenkomsten zijn gesloten, is gestart. Een daarvan is in 2024 afgerond. |
|
Hof Korte Vaart (Knarrenhof) |
Om de planontwikkeling mogelijk te maken wordt gezocht naar oplossing om voldoende parkeerplaatsen in of in de omgeving van het plan te realiseren. Waarschijnlijk kan in 2025 met de ontwikkeling worden begonnen. |
|
Bouwkavel Van Lierestraat |
Om de planontwikkeling mogelijk te maken wordt gezocht naar een oplossing om voldoende parkeerplaatsen binnen of rondom het plan te realiseren. Waarschijnlijk kan de ontwikkeling in 2025 van start. |
|
Valkenhorst, inclusief Mient Kooltuin, Zijlhoek De Woerd en de Tjalmastrook |
De uitspraak van de Raad van State over het bestemmingsplan heeft voor de nodige vertraging gezorgd. Onder het voorbehoud van een positieve uitspraak over het bestemmingsplan Valkenhorst start BPD in 2025 met de ontwikkeling (bouwrijp maken en verkoop) van de Limesbuurt. Het RVB brengt (delen van) het deelplan De Vindplaats via tenders op de markt. Afhankelijk van de planning van de gekozen ontwikkelaars kan het bouwrijp maken van dit gebied op zijn vroegst in de tweede helft van 2025 starten. Tegelijkertijd worden stappen gezet in de herontwikkeling van de deelgebieden die aan de bouwlocatie grenzen. |
|
Frederiksoord - Zuid |
Voor dit plan is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de betreffende ontwikkelaar. Inmiddels is dit bouwplan volop in uitvoering. |
|
Hoornes Noord - Oost |
Vanwege de wens om meer woningen te realiseren is de mogelijkheid van verdere verdichting van het plan onderzocht. Om deze verdichting juridisch-planologisch mogelijk te maken moet Dunavie een Buitenplanse Omgevingsplanactiviteit (BOPA) aanvragen. Met Dunavie worden momenteel afspraken gemaakt over het plan en de te doorlopen procedure. |
|
Raamwerk (Rijnlands Zeehospitium) |
Het Hoogheemraadschap Rijnland heeft toestemming gegeven voor het realiseren van de laatste fase van het project. Er is evenwel door omwonenden bezwaar gemaakt dat inmiddels onder de rechter is. Hierdoor kan de ontwikkelaar pas met de bouw van deze laatste fase starten als de omgevingsvergunning onherroepelijk is geworden. |
|
Havenscharnier |
Voor het gebied hebben we een gebiedsvisie vastgesteld die we momenteel uitwerken in een ontwikkelstrategie. We zijn met de ontwikkelende partijen in gesprek over de herontwikkeling van het eerste deelgebied, Rederskwartier (voormalige Rabobank-locatie). Verder voeren we gesprekken met de brandweer over een nieuwe locatie voor de kazerne. |